گیاهان به روش های مختلف نور خورشید را به انرژی لازمه برای ادامه حیات خود تبدیل میکنند که این عمل فتوسنتز نام دارد. اما تمامی طیف های ساطع شده از خورشید برای گیاهان مفید نبوده و مضر نیز میباشند. گیاهان برای دفاع از خود در مقابل این تشعشعات از روش های مختلفی استفاده میکنند. که یکی از این روش ها وجود برگ در گیاهان است. برگ ها به نوعی نقش محافظ گیاه را بر عهده دارند. اما کاکتوس ها نیز روش های متفاوت دفاع از خود را در مقابل تابش تشعشعات خورشید دارند و در این میان کاکتوس های آبی روش متفاوت تری را برگزیده اند! برای آشنایی با کاکتوس های آبی و نحوه عملکرد محافظت از کاکتوس در مقابل تشعشعات خورشید و اشعه های مضر آن تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
محافظت از کاکتوس در مقابل تشعشعات خورشید
همانطور که گفتیم کاکتوس ها روش های متفاوتی را برای دفاع از خود در مقابل تشعشعات مضر خورشید دارند که موارد زیر تعدادی از این روش ها میباشد.
- یکی از محافظین کاکتوس ها در مقابل اشعه های خورشید، برش و قاچ های موجود بر روی بدنه آن است. این برش ها با ایجاد سایه برای برش مجاور از آن قسمت بدنه محافظت میکنند.
- محافظ بعدی شبکه تیغهای فشرده و طویل میباشد که موجب ایجاد سایه بر روی بدنه گیاه میگردد.
- برخی از انواع کاکتوس ها مثل کاکتوس الدمن و اسپستوا با رویش موها و الیاف باریک محافظت را انجام میدهند.
- و گروه آخر که کاکتوس های آبی رنگ هستند، با تولید لایه محافظ چرب و درخشان خود را نجات میدهند.
انواع کاکتوس های آبی رنگ
برخی از گونه های کاکتوس برای دفاع از خود در مقابل تابش آفتاب دارای کریستالهایی به رنگ آبی میباشند.
برخی از انواع کاکتوس ها در شرایط رشد مخصوصی میتوانند به رنگ آبی تغییر رنگ دهند. اما اگر آن ها را در شرایطی با نور کم و ناکافی قرار دهیم، دوباره به رنگ سبز تغییر مییابند. رنگ آبی این کاکتوس ها برگرفته از کریستالهای درخشنده و چرب مانندی است که بر روی آخرین لایه بیرونی بدنه کاکتوس ها که کوتیکول نام داد، قرار میگیرد و وظیفه محافظت از کاکتوس در مقابل خورشید را بر عهده دارند. این لایه واکسی شکل فقط توسط سلولهای جوان تولید میشوند و جایگزینی ندارند، بنابراین با گذشت زمان این لایه آبی – خاکستری رنگ از بین میرود.
لذا همواره بافتهای جوان کاکتوس دارای چنین رنگی میباشند و با افزایش سن گیاه این رنگ ازبین میرود.
تعدادی از کاکتوس های آبی رنگ
برخی از گونه های آبی رنگ کاکتوس عبارتند از :
- پیلوسرئوس ها
- آزروسرئوس ها
- ملو کاکتوس ها
این گونه از کاکتوس های خاص درفروشگاه کاکتی استور موجود بوده و میتوانید آنهارا تهیه کنید.
عملکرد لایه آبی رنگ موجود بر روی کاکتوس های آبی
- در مناطق گرم، این لایه مانع هدررفتن آب از بافتگیاه گشته تا حدی مانع تبخیر آب مورد نیاز گیاه میشود.
- همچنین این لایه چرب در برابر نفوذ ویروس و باکتری و عوامل بیماری زا از گیاه محافظت میکند.
- حرارت و تشعشات بیش از حد و مضر آفتاب توسط این لایه منعکس میشوند.
ارتباط فتوسنتز و لایه آبی رنگ کاکتوس ها
ذکر کردیم که این لایه منعکس کننده تشعشعات اضافی خورشید برای محافظت از گیاه میباشد.
در مدت معین سلولهای یک گیاه فقط توانایی انجام میزان محدودی فتوسنتز را دارند و به همین دلیل در جذب اشعه خورشید محدودیتهایی دارند. مقادیر بیش از حد اشعه های خورشیدی موجب بروز صدماتی بر اعضای گیاه خواهد شد. این لایه محافظ همراه با رنگ آبی خاکستری خود، حاصل تلاش کاکتوس برای حفاظت خود در مقابل اشعه های مضر و نابودگر خورشید است.
در واقع این رنگ بازتاب گروهی از اشعههایی است که توسط کاکتوس جذب نشده و بازتاب میابد.